فصلنامه جنگل و مرتع
پیاپی 27 (تابستان 1374)

باد یکی از عوامل تغییر شکل سطح زمین، فرسایش و حمل رسوب مواد بشمار می رود، اما در مقایسه با یخ و آب، تاثیر کمتری در انجام اعمال فوق دارد. بطور متوسط در سطح جهانی، میزان فرسایش توسط باد درصد کمی را نسبت به آنچه رودخانه ها عمل می کنند به خود اختصاص می دهد. در مجموع می تواند میزان مواد حمل شده توسط بادها را با آنچه که یخچالها حمل می کنند مقایسه نمود، گرچه نواحی یخچالی خیلی محدود هستند. باد توانایی حمله و آسیب رساندن به سنگها از طریق عمل شیمیایی یا انحلال و یا متلاشی نمودن آنها در نتیجه سیکل سرد و گرم شدن را ندارد. حتی در بسیاری از بیابانها، مقدار رسوبی که یک حجم هرز آب زیاد در یک دوره زمانی کوتاه به دنبال رگبارهای سهمگین اتفاقی حمل می کند بیش از مقدار رسوب قابل حمل توسط بادی است که در یک دوره زمانی طولانی می وزد. با این حال باد در نواحی بیابانی و نیمه خشک، اغلب به عنوان مشکل مطرح بوده و اثرات آن به سهولت قابل مشاهده است. فرسایش بادی در نواحی یخچالی و ارتفاعات بالا نیز می تواند حائز اهمیت باشد.

جنگلهای جهان با مساحت 4 میلیارد هکتار، به عنوان بخشی از منابع طبیعی تجدید شونده علاوه بر ارزش زیست محیطی، تامین کننده عمده چوب گرد جهان به شمار می روند. نظر به اینکه روز به روز از وسعت جنگلها کاسته می شود و بر مصارف فراورده های چوب افزوده می گردد و با توجه به افزایش شدید جمعیت در چند دهه اخیر، به نظر می رسد که اگر میزان جنگلکاری به همین میزان باقی بماند با افزایش بهره برداری در آینده شاهد بحران های شدیدتری، چه از لحاظ زیست محیطی و چه از لحاظ تامین چوب خواهیم بود.
شناخت میزان تولید و روند تولید چوب گرد در جهان می تواند دید بهتری برای مواجه شدن با این بحران به ما بدهد. با برنامه ریزی صحیح علاوه بر افزایش تولید به وسیله جنگلکاری در بخش مصرف نیز با بهینه کردن مصرف چوب و تغییر الگوی مصرف و جایگزینی انرژی های دیگر به جای چوب و عدم استفاده از چوب به عنوان ماده سوختنی از نابودی جنگل و صنایع وابسته به آن جلوگیری نمود.

فرسایش خاک از جمله نگرانی های عمده زیست محیطی در قرن حاضر می باشد. طبق برآوردهای انجام شده. براثر فرسایش خاک سالانه سه میلیون هکتار از اراضی کشاورزی جهان از بین می رود و براساس همین برآورد پیش بینی می شود که تا سال 2000 میلادی یک پنجم تا یک سوم اراضی کشاورزی جهان بر اثر فرسایش خاک از بین برود.
ارزیابی طرحهای اجرا شده از جنبه های مختلف باعث می گردد تا نقاط قوت این طرحها تقویت شده و از اشتباهات آتی جلوگیری گردد. به این منظور سازمان خواربار و کشاورزی جهانی (FAO) توسط پروفسور نورمن هادسون استاد دانشگاه Silsoe انگلستان طراحی را به انجام رسانید که گزارش این بررسی در سال 1991 تحت عنوان بررسی علل موفقیت یا عدم موفقیت طرحهای حفاظت خاک منتشر گردید. نظر به اهمیت این گزارش و ضرورت آگاهی دست اندرکاران طرحهای حفاظت خاک و آبخیزداری از مطالب مطروحه در آن، تصمیم گرفته شد که چکیده ای از محتوای این گزارش ترجمه و منتشر گردد.
امید است این کار کوچک مورد استفاده برنامه ریزان و دست اندرکاران این گونه طرح ها قرار گیرد.

انسان و طبیعت، در رابطه با پیدایش کهکشان راه شیری بویژه منظومه شمسی و کره خاکی یا کره انسانی از تشکیل اولین بارقه های اندیشه بشری به دنبال پیدایش موجود متفکر، فرضیه ها و نظریه های مختلفی ابراز شده که مسلما هر کدام از این نظریه ها بخشی از واقعیات را باز می کنند. میلیونها سال طول کشیده تا مجموعه شرایطی جهت تجلی آثار حیات در کره خاکی مهیا گردد و میلیونها سال طول کشیده تا نشانه های حیات بارور گشته و در کنشها و کشاکشهای متقابل سیکل طبیعت به گل نشیند و تکوین حیات فرآیند تکاملی داشته و پدیده ها از ساده به پیچیده و از پست به عالی گرایش داشته است...